Communiceren doen we allemaal! Zowel verbaal als non-verbaal. Het is een kunst op zichzelf om dat goed te doen! In gesproken communicatie gaat het al vaak ‘mis’ en begrijpen we elkaar niet, laat staan als het gaat om non-verbale communicatie en het samenspel tussen verbale en non-verbale communicatie. Het goed interpreteren en ‘lezen’ van non-verbale communicatie is een complexe vaardigheid die vaak tot misverstanden en aannames leidt. Als ik erover vertel of spreek met anderen hoor ik vaak dezelfde opmerkingen, die vooral komen door tv-programma’s of de berichten die je erover leest op social media of door wat je hoort op tv. Ik neem je (kort ;-)) mee in 10 veelvoorkomende misverstanden die er zijn over (het interpreteren van) non-verbale communicatie.
Het interpreteren van non-verbale communicatie is een complexe taak die vaak tot misverstanden kan leiden. Hier zijn 10 veelvoorkomende misverstanden die mensen kunnen hebben bij het interpreteren van non-verbale communicatie:
Het is eenvoudig te interpreteren
Het is alles behalve dat! Non-verbale communicatie bestaat zelf al uit een complex scala aan bijvoorbeeld gezichtsuitdrukkingen, lichaamshouding, gebaren, biologische factoren, stemintonatie en micro-expressie. Het juist interpreteren daarvan is geen trucje en het is te simpel om te denken dat één signaal altijd één betekenis heeft.
Je kunt er leugens mee detecteren
Vaak wordt gezegd dat je door het kijken naar non-verbale signalen kan ‘zien’ dat iemand liegt. Dat is niet waar. Door signalen kun je ongemak of stress zien, maar dat alleen zegt nog niets. Deze signalen kunnen van alles betekenen, maar het wil zeker niet zeggen dat iemand liegt. Je kunt hierbij niet afgaan op non-verbale signalen alleen, dat is niet betrouwbaar.
De betekenis is altijd hetzelfde
Dezelfde non-verbale signalen kunnen verschillende betekenissen hebben. Denk maar eens aan de context waarin iemand zich bevindt, wat zijn stemming is, wat voor persoon iemand is en welke interactie je hebt. Hoe jij je gedraagt heeft invloed op de ander, je hebt een gezamenlijke dynamiek. Daarnaast kan iemand zich in de ene situatie meer op zijn gemak voelen dan in een andere situatie. Daarbij heeft gedrag ook niet altijd dezelfde betekenis. Denk maar eens aan de ‘gesloten houding’ van twee armen over elkaar. Het is een misverstand om aan te nemen dat iemand persé een gesloten houding heeft. Iemand kan zich ook op zijn gemak voelen.
Non-verbale signalen zijn universeel
Dat is niet waar. Er spelen grote culturele verschillen (en ook indivuele trouwens!) mee als het gaat om gedrag en non-verbale communicatie. Per land, per streek en per sub-groep kunnen er grote verschillen zijn in gedrag. Aannemen dat gedrag universeel is, is dus niet juist.
Alleen lichaamstaal telt
Zoals ik eerder al schreef is non-verbale communicatie meer dan alleen lichaamstaal. Los van de mythe dat communicatie voor een x-percentage bestaat uit non-verbale communicatie, is het niet alleen lichaamstaal. Denk ook maar aan stemintonatie, oogcontact en omgevings- of biologische factoren. Het betreft dus niet alleen je gezicht, maar is een samenspel tussen verschillende factoren.
Dezelfde betekenis van gezichtsuitdrukkingen
Gezichtsuitdrukkingen lijken soms dezelfde betekenis te hebben voor alle mensen en je hoort weleens dat je emoties één-op-één af kunt lezen aan een gezicht. Het lijkt soms heel duidelijk te zien wat er in iemand omgaat of hoe iemand zicht voelt (boos, blij, verdrietig of bang), maar dit kun je nooit voor waarheid aannemen zonder dat bij de ander te onderzoeken. Daarbij kijk je altijd via jouw eigen filter en waarneming!
Er is geen ontwikkeling
Dat is niet waar! Non-verbale communicatie ontwikkelt zich en gedrag kan tijdgebonden zijn. Ook mensen veranderen. Factoren kunnen per dag en plaats verschillen. De aanname doen dat iemand of communicatie niet veranderd is een verkeerde conclusie.
Interpretatie is 100% nauwkeurig
Waar mensen werken worden fouten gemaakt. Geen enkele onderzoeker is foutloos en iedereen heeft zijn eigen filter en manier waarop hij naar de wereld en ook de ander kijkt. Je waarneming wordt altijd gekleurd door je eigen waarneming. Er is oefening en training voor nodig om jezelf hierin te leren kennen en het is nodig je eigen gedrag te analyseren om te weten welke uitwerking dit op anderen heeft. Doe je dit niet, dan krijg je vervormingen.
Je hebt er zelf geen invloed op
Dat is niet waar. Je kunt jezelf trainen om je eigen gedrag, manier van reageren en non-verbaal communiceren te herkennen en hier invloed op uit te oefenen. Dat is iets anders dan ‘een trucje doen’. Authenticiteit is heel belangrijk als het gaat om het kunnen interpreteren van non-verbale communicatie. Zodra je een trucje toepast of de ander doelgericht stuurt door jouw eigen gedrag ben je niet meer authentiek. Je hebt invloed op de ander, maar het vraagt zelfinzicht en authenticiteit om dit op de juiste manier te gebruiken.
Je kunt alles waarnemen
Dat is niet waar! Zelfs de best getrainde profilers of onderzoekers zien nooit altijd alles. Alhoewel goede training en oefening kan helpen om met de juiste aandacht naar de ander te kijken, kun je nooit alles zien of nooit fouten maken. Jijzelf, maar ook de ander, is continue in ontwikkeling. Het vraagt focus, training, tijdsinvestering en zelfinzicht om je hierin continue te blijven ontwikkelen.
Zoals je leest zijn er veel misverstanden als het gaat om (non-verbale) communicatie. Maar niet getreurd! Er is ook hoop. Er zijn organisaties die goede scholing geven als het gaat om zelfinzicht, interpretatie en het leren begrijpen van non-verbale communicatie.
Wil je daarover meer informatie of ben je op zoek naar iemand die je kan helpen met persoonlijkheidsanalyse of profiling neem dan (vrijblijvend) contact op!